Festiwal Nowe Oświecenie 2023
Festiwal Nowe Oświecenie, którego pierwszą edycję zorganizowaliśmy w październiku 2022 r., był wydarzeniem potrzebnym i ważnym w skali Warszawy, a nawet kraju. Wspólnie z kilkudziesięcioma gośćmi – artystami, pisarzami, naukowcami, dziennikarzami i aktywistami – zastanawialiśmy się nad kondycją współczesności, wyzwaniami i zagrożeniami stojącymi przed ludźmi, ideami, które kształtują naszą rzeczywistość i próbowaliśmy odpowiedzieć na pytanie: „Czy to już koniec… świata?”. Spotkaniom i dyskusjom towarzyszyły warsztaty, koncerty, prezentacje dzieł plastycznych, działania ekologiczne oraz oczywiście książki, będące najbardziej uniwersalnymi nośnikami wiedzy i przewodnikami w intelektualnych poszukiwaniach.
Podczas drugiej edycji naszego festiwalu, która odbyła się od 21 do 28 października br., zajęliśmy się kwestią nie mniej istotną:
„Kim jest człowiek?”.
Do niedawna byliśmy koroną stworzenia, panami świata, dziećmi Bożymi, teraz jednak zaczynamy rozumieć, że musimy odejść od tego paradygmatu, jeśli nie chcemy doszczętnie zniszczyć naszego habitatu, czyli unikatowej ziemskiej oazy życia w przeogromnym i zimnym wszechświecie. Szukając innego miejsca na drabinie bytu, jednocześnie z ekscytacją oraz niepokojem obserwujemy rozwój sztucznej inteligencji i nowych technologii, które zapowiadają epokę trans- czy wręcz post- humanizmu. Coraz bardziej uświadamiamy sobie, że do głosu musimy dopuścić nie tylko zwierzęta i rośliny, ale też maszyny, przestają one bowiem być elementami sfery utylitarnej i stają się wchodzącymi w interakcję z nami aktorami. Jak mamy odnaleźć się w tej zmienionej rzeczywistości i na nowo się zdefiniować? Podpowiedzieli nam eksperci z różnych dziedzin, których zaprosiliśmy do udziału w tegorocznej odsłonie Festiwalu Nowe Oświecenie.
Nazwa festiwalu nawiązuje do osiągnięć Oświecenia, na których ufundowana jest współczesna kultura zachodniego kręgu cywilizacji, i jednocześnie zorientowana jest na przyszłość oraz akcentuje konieczność obrony osiągnięć doby racjonalizmu. Wartości oświeceniowe bywają dziś dezawuowane. Do głosu dochodzi obskurantyzm, negowane są osiągnięcia nauki i postępowe idee. Festiwal jest odpowiedzią na te zagrożenia oraz płaszczyzną twórczej wymiany poglądów.
Serdecznie zapraszam do udziału w Festiwalu Nowe Oświecenie. Wierzę, że propozycje, które przygotowaliśmy spotkają się z Państwa zainteresowaniem i żywym odzewem.
dr Krzysztof Czubaszek
dyrektor Ursynowskiego Centrum Kultury „Alternatywy”, twórca i dyrektor programowy Festiwalu Nowe Oświecenie