Następuje indywidualizacja w konsumpcji treści – sami wybieramy to, co nam się podoba i co nas interesuje, zamiast korzystać z propozycji przygotowanych przez wyspecjalizowane jednostki. W tej sytuacji pod znakiem zapytania staje dotychczasowy model funkcjonowania wielu instytucji, w tym tych zajmujących się upowszechnianiem kultury.

Zmiany, jakie zachodzą na naszych oczach, nie dotyczą jednak tylko materialnej i organizacyjnej strony korzystania z kultury, lecz także samej jej istoty. Podważany jest podział na kulturę wysoką i popularną, jako stygmatyzujący odbiorców tej drugiej i premiujący wykluczający elitaryzm. Demokratyzacja środków przekazu, czyli rozwój mediów społecznościowych, powoduje, że każdy staje się twórcą i włącza się w obieg idei i estetycznych wzorców. Przerwana zostaje międzypokoleniowa ciągłość kulturowa, oparta na wspólnych lekturach czy filmach. Do tego dochodzi konsumpcjonizm i pragmatyzm życia codziennego, który ponad „pięknoduchostwo” artyzmu przedkłada mierzalny sukces ekonomiczny. Całości obrazu dopełnia wulgaryzacja języka, czyli zobojętnienie na słownictwo zwane dawniej rynsztokowym i podnoszenie go nierzadko do rangi dzieła sztuki.

Zjawiska i wyzwania, przed jakimi staje kultura, będą przedmiotem dyskusji z udziałem twórców, specjalistów wielu dziedzin szeroko pojętej humanistyki, naukowców, publicystów i przedstawicieli instytucji kultury. Podczas ośmiu festiwalowych dni (od 19 do 26 października) zapraszamy na spotkania, warsztaty, seanse filmowe, przedstawienia, koncerty i wystawy. Jak zwykle nie zabraknie też książek, będących, bez względu na formę, niezastąpionymi kompendiami wiedzy, krynicami mądrości i nośnikami sztuki słowa. Spotkajmy się w „Alternatywach” na kolejnej edycji Festiwalu Nowe Oświecenie – jedynym zakrojonym na tak szeroką skalę przedsięwzięciu kulturalno-intelektualnym w Warszawie.

dr Krzysztof Czubaszek
dyrektor Ursynowskiego Centrum Kultury „Alternatywy”
twórca i dyrektor programowy Festiwalu Nowe Oświecenie